Amsterdamse Architectuur 2010 - 2011

Het is altijd weer spannend en verrassend wie de prijs in de wacht sleept: de Gouden A.A.P., de Amsterdamse Architectuurprijs die enkele jaren geleden is ingesteld door architectuurcentrum Arcam. De prijsuitreiking is steevast een feestelijke gebeurtenis waar veel Amsterdams bouwmeesters en architectuurliefhebbers op af komen. Dit jaar won SeArch de prijs voor zijn ontwerp van de Liberaal Joodse Gemeente - een gebouw dat vooral ook van binnen bijzonder is.

Amsterdamse Architectuur 2010-2011 Amsterdam Architecture. Op de omslag de Liberaal Joodse gemeente.Eerdere winnaars van de prestigieuze Gouden A.A.P. waren Liesbeth van der Poll (2008, voor de brede school Groene Kikker), Claus en Kaan architecten (2009, voor hun Stadsdeelwerf Zuideramstel) en Wiel Arets (2010, met zijn vier woontorens in Osdorp). Prestigieus, want anders dan bijvoorbeeld de Zuiderkerk architectuurprijs wordt toekenning niet bepaald door de stem van de bewoners van Amsterdam, maar door een vakjury. De A.A.P is een insidersprijs van vakgenoten die het werk van vakgenoten beoordelen. Professionele waardering dus.

Elk jaar wordt de genomineerde projecten en ontwerpers een 'papieren podium' geboden in de serie Amsterdamse Architectuur. Het hier besproken boek is de editie 2011. Maaike Behm vertelt in haar voorwoord hoe de jury - de Duitse architectuurcritica Anneke Bokern, de Kroatische architecte Lada Hrsak en de Nederlandse architectuurhistoricus Vladimir Stissi - tijdens de twee dagen durende beoordelingstour langs de 25 genomineerden naar de ontwerpen keek.

Wat voor criteria hanteert zo'n vakjury nu bij de beoordeling van de ontwerpen? Hoe een project zich tot zijn context verhoudt is erg belangrijk: wat doet het met die omgeving? Of een gebouw zich weet te onderscheiden, iets anders brengt dan het gangbare, was voor het oordeel de jury eveneens een belangrijk criterium. Een goed voorbeeld hiervan is de verrassende herontwikkeling van de Staalmanbuurt in Osdorp, waar de bijzondere hoogteverschillen en pleinen met geïntegreerde moskee die de ontwerpers van Onix bedachten, beslist opvallen in het AUP van Cornelis van Eesteren. Ook lef om te vernieuwen werd door de jury gewaardeerd - een nieuw woningtype, een nieuwe relatie van gebouw en water. En natuurlijk verhogen zorgvuldige uitwerking, oog voor detail en bijzonder materiaal de kans op de prijs.

De Witte Kaap - IJburg, Claus en KaanHoe dat allemaal uitpakt wordt in het juryrapport en de rest van de 140 pagina's van het boekje uit de doeken gedaan. De vijfentwintig hoogtepunten van de Amsterdamse architectuur worden elk afzonderlijk besproken - in het nederlands en engels. Elk ontwerp wordt met foto's en tekeningen geïllustreerd. Bruggen, waterwoningen en watervilla's, drijvende kantoren, verschillende bouwblokken op het eilandenrijk IJburg, waaronder de mooie Witte Kaap van Claus en Kaan, laten zien dat Amsterdam een stad in, op en aan het water is - er zijn zelfs drive-in woningen voor boten.

Amsterdam Nieuw-West, IJburg en de Zuidas, alle gebieden buiten de Ringweg A10, zijn ruim vertegenwoordigd in Amsterdamse Architectuur 2010-2011. Crisis of geen crisis, hier gaat de bouw gestaag door. Er zijn elegante bedrijfspanden, zoals Keypoint van Dedato. Wonderlijke gebouwen die lijken op een duintop met helmgras, zoals Emmy Andriesse woningen van Attika op IJburg. Bizarre kantoortorens, zoals The Rock van Erick van Egeraat. Watervilla de Omval, met een complete onderwaterverdieping van +31 Architects, gaaf en vet!

Staalmanpleinbuurt, Jamboni, Onix architectenDe Gouden A.A.P. heeft iets elitairs, wat ook wel weer past bij het zelfbewuste Arcam. Een vakjury beoordeelt natuurlijk met verfijndere criteria dan de doorsnee Amsterdammer. De serie laat goed zien op welk hoog niveau hier architectuur bedreven wordt. Genomineerd worden voor de A.A.P. kun je dus wel als eervol beschouwen.

Amsterdamse Architectuur 2010-2011 Amsterdam Architecture. Maaike Behm, Maarten Kloos (red/eds)
142 pagina's, met veel illustraties.
Prijs € 19,50
Arcam/Architecture Natura Press, Amsterdam 2011
ISBN 978 94 61400 17 8