Architectuur Amsterdam

De beste reisgidsjes en routeboekjes lees je het liefst thuis. Ze bevatten boeiende verhalen en informatie die ook nog eens de lust wekken erop uit te trekken. Natuurlijk Amsterdam, 16 wandelingen in en rond de stad van stadsecoloog Remco Daalder en tekenaar Herwolt van Doornen, is zo'n boek. Eigenlijk heb je thuis  zittend op de bank al een halve wandeling gemaakt als je het uit hebt. Ondertussen ben je veel te weten gekomen over groen en dieren en hoe we daarmee omgaan in Amsterdam.

Natuur in Amsterdam is een kwestie van mindset: je moet er op letten om het te zien. Als je dat doet blijkt Amsterdam vergeven van de dieren en bijzondere planten. Wij mensen worden in de stad veruit outnumbered door dieren! We helpen zelf ook een handje mee. Tuinen en terrassen, geveltuinen, balkons en dakterrassen staan vol planten, struiken en zelfs bomen. Groen is een eerste behoefte lijkt het, en daarvoor kun je in Amsterdam uitstekend terecht, is de boodschap van Natuurlijk Amsterdam. 

En wel in héél Amsterdam. De zestien wandelingen brengen je naar de moerassen en braamstruwelen van de Diemer Vijfhoek bij IJburg, maar voeren je ook dwars door de stad langs de dierentuin van de Oudezijds Achterburgwal: de zwanenkolonie bij de 'ramen' van de Wallen, de meerkoeten kolonie een stuk verderop. De routes gaan over begraafplaatsen, je doorkruist stadsparken, maar loopt evengoed ook over Leidseplein of Stadionplein. De tuinsteden in Nieuw-West en tuindorpen van Amsterdam-Noord zijn goed vertegenwoordigd, Amsterdamse Bos en Vliegenbos worden niet overgeslagen. En dan is er nog het hoofdstukje met routes als Amsterdam Beach (Zandvoort dus), De krooneendendisco bij de Gouwzee, De herten van de Waterleidingduinen bij Aerdenhout en Een meditatieve natuurbeleving.

Fauna onderweg: kikkers en libellen, ringslangen, nachtegaals, bijen, de halsbandparkiet, eekhoorns, een groene olifant en dwergvleermuizen in een kerk in Noord - het is maar een kleine greep. In Amsterdam komen dertig soorten zoogdieren voor, er zwemmen zeventig soorten vissen en er broeden 150 verschillende soorten vogels. 1000 van de 3000 soorten paddenstoelen vindt je in Amsterdam. Dan het groen. Amsterdam telt 21 verschillende eiken en 34 variëteiten esdoorns. De 32 verschillende soorten iepen, de nationale boom van Amsterdam, vuiindt je in het Iepen-arboretum op de noordoever van het IJ. Hoe de doodsbeenderenboom, de Chinese Paulowna en de valse Christusdoorn er uitzien, zie je op de Nieuwe Ooster.

Een van de leukste wandelingen volgt de weg van de vos. Die loopt vanuit de rietvelden van de Brettenzone (zie ook Tussen Haarlemmerpoort en Halfweg op deze site) naar het Westerpark. Een enkele vermetele vos  is op de Haarlemmerdijk waargenomen, maar dat is dan net als Columbus een echte ontdekkingsreiziger, zegt Daalder. De wandelroute zelf start bij station Sloterdijk en gaat dan richting stad.

De Amsterdamse natuur is altijd in beweging, permanent in de maak en in de remake. Landschap en natuur zijn overal door mensenhand aangelegd of beïnvloed. De overheid heeft met zijn beleid een belangrijke invloed op de maakbare natuur. Er worden dierentunnels onder snelwegen aangelegd, kruipgoten langs viaducten, een hellingbaantje bij steile oevers en vispassages bij sluizen. Rietkragen langs sloten en wegen zorgen ervoor In feite is er een compleet wegenstelsel voor dieren, met als kern de ecologische hoofdstructuur.

Daalder vertelt over dat alles knap: tegelijk compact met veel informatie en toch luchtig van toon en met anekdotes. De tekeningen van Herwolt van Doornen helpen erbij. Het boek geeft in korte pragrafen achtergrondinformatie over wat je onderweg tegenkomt en het groenbeleid van de gemeente, maar wordt nergens zwaar. In de inleiding vertelt Remco Daalder in een korte autobiografie over hoe het allemaal zo gekomen is.

Natuurlijk Amsterdam is een praktisch wandelboek. Het is uitgegeven op jaszakformaat, elk hoofdstuk begint met een routebeschrijving plus aan- en afreisaanwijzingen voor auto of openbaar vervoer. Achterin zijn plattegronden en met de wandelroutes erop ingetekend.

Wat een aardig boekje! Als je nu nog niet aan het natuurwandelen slaat, dan weet ik het niet meer.

Natuurlijk Amsterdam. 16 wandelingen in en rond de stad.
Auteur: Remco Daalder. Tekeningen: Herwolt van Doornen.
144 blz. met vele illustraties.
ISBN 978 90 5937 307 5. NUR 410/502/901
Prijs: € 17,50
Uitgeverij Bas Lubberhuizen, Amsterdam, 2012.